Jobcrafting of ‘baanboetseren’, dat is je jobinhoud aanpassen zodat je weer gelukkiger wordt van je werk. In het Nederlands plakten ze er de term ‘baanboetseren’ op.
Goed voor mensen in loondienst om hun job vol enthousiasme te blijven doen, maar ook als zelfstandige kan je job aanpassen als je toe bent aan iets nieuws. In deze aflevering bekijken we de verschillende manieren waarop je aan jobcrafting kan doen… en of het voldoende is om weer een happy camper te worden op de werkvloer.
Ook als zelfstandige kan je een beroep doen op een loopbaancoach: iemand die meedenkt over wat er je zou liggen, en welk werk beter bij je zou passen.
Luister hier naar de episode (of lees verder onder deze player):
Waarom zou je ‘jobcraften’?
Jobcrafting is dus je job kneden of boetseren in functie van je werkgeluk. Dat kan over kleine dingen gaan die je makkelijk kan aanpassen – zoals de inrichting van je bureau – tot grotere veranderingen in je takenpakket. Volgens Nederlands onderzoek blijken medewerkers die jobcraften in ieder geval twee keer zo vaak bevlogen dan diegenen die dat niet doen. Ze zijn duidelijk meer gemotiveerd. En bovendien verlaagt jobcrafting het risico op burn-outklachten van 54% naar 32%.
Maar hoe kan je concreet baanboetseren?
Verschillende vormen van jobcrafting
Contextueel craften
Er zijn officieel verschillende vormen van jobcrafting. De makkelijkste is contextueel craften. Dan pas je je omgeving of je werkomstandigheden aan. Dat kan door je bureau wat gezelliger in te richten, je te omringen met mooie voorwerpen, of door je werkuren aan te passen. Zeker als je freelancer bent, is er niemand die je verplicht om ook die 9 to 5 aan te houden. En ruil je je thuiskantoor graag in voor een mooie koffiebar? Dan is dat helemaal up to you.
Cognitief craften
Nog een officiële vorm van jobcrafting is cognitief craften. Dan verander je niets aan je taken, maar je probeert ze in een ander daglicht te zien. Da’s dus meer een kwestie van het halflege glas in te wisselen voor een halfvol.
Je focust bijvoorbeeld op het eindresultaat van een saaie administratieve taak, en haalt er zo meer voldoening uit.
Relationeel craften
Relationeel craften betekent dat je de mensen verandert met wie je het meest in contact komt. Niet letterlijk die mensen veranderen, want da’s schier onmogelijk. Wél vermijden dat je met mensen werkt die je energie kosten. Al is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Bij een opdrachtgever vragen om een andere contactpersoon als het contact een beetje – euh – kil verloopt: het is niet vanzelfsprekend.
Toxische klanten helemaal vermijden is natuurlijk wel een goed idee. Soms merk je al bij een intakegesprek: dit is een mismatch, damn. Ons advies: vertrouw op je buikgevoel en durf een opdracht nog te weigeren, zelfs al heb je het intakegesprek al gedaan. Als het even kan, geef je je klant een andere contactpersoon met wie je denkt dat het wel zou kunnen klikken.
Ook klanten appreciëren die eerlijkheid, en werken uiteindelijk het liefst samen met iemand met wie ze een langdurige samenwerking kunnen opbouwen.
Wat dan weer wel makkelijker is als freelancer, da’s je collega’s kiezen. Samenwerken met andere freelancers die je veel energie geven, kunnen wij alleen maar aanraden.
Taakcrafting
De laatste, en moeilijkste vorm is taakcrafting: concreet kijken naar je jobinhoud, en die vergelijken met je sterktes. Dus checken: wat is mijn talent, en dan je takenpakket analyseren: gebruik je dat talent?
Maar is het wel zo eenvoudig? Het is niet omdat je iets graag doet en goed kan, dat ‘het constant doen’ je gelukkig blijft maken. En uit ervaring weten wij ook dat iets wat je goed kunt, niet per se je echte ‘zone of genius’ is.
Daarom is het belangrijk ook daarmee rekening te houden voor je als freelancer een niche gaat kiezen. Je specialiseren is een goed idee en een welomlijnde niche maakt het vaak ook makkelijker om je boodschap helder te brengen aan potentiële klanten. Maar als je houdt van variatie, zorg je het best dat er toch nog afwisseling zit in bijvoorbeeld het type klant, of het thema waarrond je werkt, …
Ook: als je merkt dat je ronduit in slaap valt van bepaalde opdrachten (ondanks dat je dus doet waar je goed in bent), dan is het raadzaam om ‘nee’ te zeggen als je nog eens zo’n vraag krijgt. Ook zo kan je je job zelf craften: selectiever zijn in het aanvaarden van je opdrachten.
En soms is taakcrafting ook moeilijk omdat je niet helemaal zeker bent over wat je dan wél graag zou willen doen. Als zelfstandige ondernemer heb je natuurlijk een bepaalde weg ingeslagen, dus wat doe je dan als je ineens twijfels hebt over die weg?
Hoe weet je wat je wil?
Ten eerste: geef jezelf tijd om na te denken over de kant die je op wil. Experimenteer met andere opdrachten, praat met collega’s.
Gaat dat je te traag of geraak je er niet uit, dan kan je je laten helpen door een loopbaancoach. Loopbaancoach Tineke Van Damme tipte ons naar aanleiding van onze podcast: ‘In Vlaanderen heeft elke werknemer én zelfstandige om de 6 jaar recht op loopbaancheques.’
Vier uur loopbaanbegeleiding kost je met dat systeem 40 euro, de rest past de Vlaamse overheid bij. Zo kan je ook als zelfstandige een beroep doen op een loopbaancoach: iemand die meedenkt over wat er je dan zou liggen, welk werk beter bij je zou passen. Of hoe je meer voldoening zou kunnen halen uit je job.
En stress tot slot vooral niet over je communicatie terwijl je nadenkt: het geeft niet als je website even (gedeeltelijk) niet van toepassing is.
Als je het roer grondig omgooit, dan moet je dat natuurlijk wel wereldkundig maken. En soms betekent dat: je bestaande klanten teleurstellen.
Hoe vertel je het aan de wereld?
Soms verschuift je jobinhoud automatisch, naarmate je bezig bent. Je kan ook niet alles weten op voorhand: gaat iets werken, gaat iets goed gaan, gaat iets je gelukkig maken? De clou is: gewoon starten, proberen, timmeren aan die weg en zien waar je uitkomt.
Maar als je het roer grondig omgooit, dan moet je dat natuurlijk wel wereldkundig maken. En soms betekent dat: je bestaande klanten teleurstellen.
Het hoeft niet meteen zo’n vaart te lopen: je kan ook gradueel je aanbod aanpassen. Voeg een pagina toe aan je site (zonder daarom meteen je hele site weg te gooien), deel je nieuwe aanbod mee op sociale media.
‘t Is niet hetzelfde als ‘het uitmaken‘, al zal die klant misschien wel een beetje heartbroken zijn. Beetje huilen, klein traantje, huilemoji. Maar hij komt er wel weer bovenop.
Mail naar klanten waarvan je denkt dat ze je nieuwe dienst misschien wel kunnen gebruiken. Leg in je social media feed alvast de nadruk op de kant die je op wil.
Neem tijd om je businessplan aan te passen, en als dat op punt staat, neem je er je contentplanning bij – dus de boodschappen die je in je nieuwsbrief en op je sociale media zal verspreiden, en leg je die nog eens naast je nieuwe wensen.
Soms is het voor je inkomen nodig om nog even te blijven doen wat je deed. Een zekere overgangsperiode kan nodig zijn. Mensen moeten je leren kennen op die nieuwe manier.
Al deze dingen maken dat het niet zoooo eenvoudig is, dat jobcraften, maar zeker regelmatig het overwegen waard.
Montage podcast: Ruben Boidin
Beeld: Julietta Watson via Unsplash